29 сакавіка кампаніі "Лідскае піва" спаўняецца 147 гадоў. Менавіта ў гэты дзень у 1876 годзе ў горадзе Ліда мясцовым мешанінам Носелем Пупко была звараная першая партыя хмельнага напою.
І сёння мы хацелі б падрабязней вам распавесці пра чалавека, дзякуючы якому сёння Ліда – гэта сталіца беларускага піваварства.
Прозвішча заснавальніка піўзавода адбылося ад слова «пупцы», у перакладзе з ідыша гэтае слова азначае «лялька». Па некаторых здагадках першы з роду Пупко займаўся вырабам дзіцячых цацак - "пупкес". У свой час у Лідзе Пупко было адным з самых распаўсюджаных яўрэйскіх прозвішчаў. Гараджан, якія насілі яе, было каля 500, а гэта амаль 5% насельніцтва Ліды таго часу. Для параўнання: адзін прадпрымальнік з такім жа прозвішчам заснаваў гарадскую гімназію недалёка ад Лідскага замка, іншы — у рэвалюцыйны час пагражаў узарваць і знішчыць бровар, калі яго ўладальнік не выплаціць яму 500 рублёў.
Сям'я
У Носеля Пупко было чацвёра сыноў: Ісаак, Гірш, Абрам і Мэйлах. Менавіта да іх перайшло кіраванне заводам пасля 1900 года.
З усіх спадкаемцаў Носеля Пупко вядомая інфармацыя толькі па лініі Мэйлаха Пупко: купец 1 катэгорыі, у шлюбе з Рохляй Пупко стаў бацькам чацвярых дзяцей - Фрыды, Ганны, Шымона і Марка. Сыны Мэйлаха кіравалі заводам з 1934 па 1939 год, а ў 1939—1943 гадах працавалі там простымі служачымі. Пасля Другой сусветнай вайны эмігравалі ў Канаду і Мексіку. У 2005 годзе дачка Шымона Маша Коэн прылятала ў Беларусь, каб наведаць піваварную кампанію "Лідскае піва". Вядома, што яна з'яўляецца ўладальніцай буйнога хімічнага прадпрыемства ў Мексіцы.
Будаўніцтва ў прыватным сектары
Носель Пупко меў уласны ўчастак у Лідзе. Ён валодаў практычна цэлым гектарам зямлі, якая размяшчалася паміж вуліцай Віленскай і ракой Лідзейкай. Гэтую тэрыторыю можна было ахарактарызаваць як вузкі і выцягнуты зямельны ўчастак.
29 сакавіка 1873 года Носель Пупко атрымаў афіцыйны дазвол на будаўніцтва піўзавода на ўласнай зямлі.
Першыя поспехі
1876-ы - год варкі першай партыі піва. Менавіта гэта дата будзе выкладзена праз 17 гадоў пасля адкрыцця піўзавода на кацельнай, пабудаванай па распараджэнні Носеля Пупко. У тыя часы гэты будынак быў самым высокім у Лідзе. І гэты статут захоўваўся на працягу наступных 20 гадоў. Надпіс «сущ 1876» захаваўся на трубе дагэтуль.
Развіццё піўзавода Носеля Пупко не заўсёды ішло гладка. Па невядомых прычынах мясцовыя ўлады ўстаўлялі палкі ў колы лідскаму прадпрымальніку на працягу многіх гадоў. Аднак гэта не перашкодзіла Носелю Зелікавічу дабіцца поспеху і зрабіць свой завод цэнтрам піваварнай Ліды. На прадпрыемстве выраблялі 6 розных гатункаў піва: «Баварскае», «Сталовае», «Царскае», «Сакавіцкае», «Ідэал», «Пільзенскае».
Стварэнне таварнага знака
1900 год стаў знамянальным для завода Носеля Пупко, бо менавіта тады лідскі прадпрымальнік распрацаваў гандлёвы знак у выглядзе высакароднага аленя, які абапіраецца капытом на піўную бочку. На жаль, дакладная гісторыя стварэння гандлёвага знака не захавалася.
Па некаторых версіях, асновай гандлёвага знака стаў герб Гродна, на якім таксама намаляваны алень. Альбо ж алень - гэта сімвал царскага двара, якому Носель Зелікавіч пастаўляю сваю прадукцыю. Таўро з выявай звяроў было трэндам таго часу і актыўна выкарыстоўвалася сярод канкурэнтаў Пупко: мядзведзь у Папірмайстра, арол у Лакертаў, а леў і крылаты сабака — на бутэльках «Шапэна». Таму існуюць таксама меркаванні, па якіх выява высакароднай жывёлы была дададзена на этыкетку як гандлёвы знак з мэтай прыцягнення аматараў хмельнага напою.
Спадчына
Пасля смерці Носеля ўсе чацвёра яго сыноў, якія атрымалі бездакорную адукацыю, былі гатовы прадоўжыць сямейную справу. І неўзабаве Ісаак, Гірш, Абрам і Мэйлах зарэгістравалі "Гандлёвы дом «Спадчыннікі Носеля Пупко», працягнуўшы працу ўжо па сваіх правілах.
У 1903 годзе поспех піўзавода быў упершыню адзначаны міжнародным медалём у Рэймсе. Праз 4 гады (у 1907-м) браты ўсталявалі першую тэлефонную лінію ў Лідзе, якая размяшчалася паміж заводамі Пупко і Папірмайстра. А яшчэ праз некаторы час два прадпрыемствы і зусім аб'ядналіся ў сіндыкат «Баварыя» для супрацьстаяння літоўскім піваварам.
Да пачатку Першай сусветнай вайны Мейлах Пупко выкупіў долі ў сваіх братоў і стаў аднаасобным уласнікам піўзавода. Як і бацька, ён быў сапраўды адораным бізнесменам і змог пашырыць тэрыторыю прадпрыемства, устанавіў на ім паравы рухавік. Павялічыліся ў той момант і аб'ёмы продажаў. Толькі ў Лідзе Мэйлах пастаўляў сваю прадукцыю ў 41 установу.
Аднак цяжкасці вайны закранулі ўсе прадпрыемствы, у тым ліку і завод сям'і Пупко. Сухі закон унёс кардынальныя змены ў асартымент прадукцыі. Каб застацца на плаву, уладальнік адправіўся ў Англію за рэцэптам прынцыпова новага гатунку - безалкагольнага піва. Аднак аб'ёмы вытворчасці працягвалі падаць. Станоўчыя змены адбыліся толькі пасля падпісання Рыжскай дамовы. Каб атрымаць дадатковы даход, Мэйлах Пупко прыбудаваў да свайго піўзаводу млын і лесапільню.
У 1934 годзе кіраванне сямейным бізнесам прынялі на сябе пасля смерці бацькі ўнукі Носеля Зелікавіча Пупко - сыны Мэйлаха Марк і Шымон. Яны атрымалі адукацыю ў Тэхналагічным інстытуце Бруселя, таму з лёгкасцю ўзяліся за справу. Ужо ў першыя гады сваёй працы на чале прадпрыемства браты здолелі запусціць на ім электрастанцыю і пашырыць асартымент прадукцыі за кошт газаваных напояў. У той час Марк жыў прама на тэрыторыі завода, кожную хвіліну трымаючы ўсё пад кантролем. Гэта прынесла свой плён: у 1939 годзе завод атрымаў міжнароднае прызнанне.
Аднак з прыходам савецкай улады ўнукі заснавальніка Лідскага піўзавода былі вымушаныя саступіць кіруючыя пазіцыі, застаўшыся на прадпрыемстве простымі служачымі. Падчас нямецкай акупацыі браты Пупко, члены іх сем'яў і яшчэ некалькі мясцовых габрэяў здолелі атрымаць дазвол на працяг працы на заводзе. Аднак у 1943-м гэтае рашэнне было адменена, увесь яўрэйскі персанал быў звольнены і адпраўлены з яўрэйскім гета ў адзін канец. Марку, Шымону і іх дзецям цудам удалося выратавацца, саскочыўшы з цягніка. Патрапіўшы да партызанаў, яны дачакаліся заканчэння вайны, пасля чаго эмігравалі з Савецкага Саюза.
Памяць
Летам 1900 года Носель Зелікавіч Пупко, купец другой гільдыі, памёр ва ўзросце 75 гадоў і быў пахаваны на лідскіх яўрэйскіх могілках. На працягу 27 гадоў ён ствараў і развіваў сваё прадпрыемства, не спыняючыся на дасягнутым. Бясконцыя праверкі, павелічэнне падаткаў, жорсткая канкурэнцыя несумненна падарвалі ягонае здароўе. Заснавальнік лідскага піўзавода так і не паспеў выканаць чарговае патрабаванне Будаўнічага аддзялення Віленскай губерні. Дзякуючы нястомнай працы Носеля Зелікавіча, сыны атрымалі ў спадчыну ад яго досыць вялікую для таго часу піўную вытворчасць.
У 1902 годзе на заводзе былі ўсталяваныя жалезная лесвіца, якія захаваліся да нашых дзён. Патрабаванне ўсталяваць на прадпрыемстве незгаральную лесвіцу было апошнім, атрыманым пры жыцці Носеля Пупко.
Да 145-годдзя "Лідскага піва" ў кампаніі запусцілі праект, які дазваляе лепш даведацца пра гісторыю сям'і Пупко. Сачыць за ім можна ў афіцыйным акаўнце Носеля Зелікавіча Пупко ў Instagram: https://www.instagram.com/nosel.pupko/
Першакрыніца: https://www.peoples.ru/undertake/founder/nosel_pupko/
Вы збіраецеся наведаць сайт, на якім ёсць інфармацыя аб прадуктах, якія змяшчаюць алкаголь
Вам споўнілася 18 гадоў?
